Impliceert een hypothese dat er steeds een verwachting uitgedrukt wordt over de richting van de samenhang?

Question

In verwerkingsopdracht 3.3.3. wordt er gevraagd of volgende formulering een doelstelling, onderzoeksvraag of hypothese betreft: "Er is samenhang tussen cijfer op Onderzoekspracticum inleiding data-analyse en cijfer op Onderzoekspracticum experimenteel onderzoek." Bij het antwoord wordt vermeld dat dit een onderzoeksvraag is, maar geen hypothese omdat er geen specifieke verwachting is van de onderzoeker. Maar is de verwachting dat er een samenhang is, dan ook al geen verwachting? Er zou toch ook geen samenhang kunnen zijn? Of zie ik dat verkeerd?

Answer 1

Dit lijkt inderdaad een hypothese te zijn. Een onderzoeksvraag zou geformuleerd kunnen zijn als: "is er een samenhang tussen cijfer op Onderzoekspracticum inleiding data-analyse en cijfer op Onderzoekspracticum experimenteel onderzoek?"

Een richting wordt bijna nooit genoemd in de hypothese in de psychologie en onderwijs wetenschappen, dat is op deze site al vaker langs gekomen.

Answer 2

Dat zie je verkeerd :-) Maar je perspectief is wel voorstelbaar.

Bij wetenschappelijk onderzoek onderzoek je altijd verbanden (ok, bijna altijd: je zou ook bijvoorbeeld de prevalentie van een aandoening in kaart kunnen brengen, maar in gedragswetenschappelijk onderzoek draait het bijna altijd om verbanden).

De formulering van dat verband is je onderzoeksvraag: de onderzoeksvraag is dus dat verband in woorden gevangen. In de onderzoeksvraag zitten geen aannames van de onderzoeker. Dat betekent dat je op basis van de onderzoeksvraag geen onderscheid kunt maken tussen deze drie structurele modellen:

Correlatie: oftewel, twee variabelen hangen samen, maar er is geen implicatie dat dit een causaal verband is;

Causatie: oftewel, twee variabelen hangen samen, en X voorspelt Y.

Reverse causation ('omgedraaide causatie'): oftewel, twee variabelen hangen samen, maar Y voorspelt X.

Verder kan het verband tussen X en Y zowel negatief als positief zijn. Dit kan worden aangegeven door het pijltje rood (voor een negatief verband) of groen (voor een positief verband) te maken, of door plusjes (+) of minnetjes (-) bij het pijltje te plaatsen.

Eer zijn dus in totaal zes mogelijke structurele modellen die opgesteld kunnen worden voor de onderzoeksvraag "hangt X samen met Y" of "X hangt samen met Y".

Omdat de onderzoeksvraag geen hypothese is, is niet duidelijk welk van die zes situaties wordt verwacht - sterker nog, als je geen hypothese formuleert, dan heb je dus geen verwachtingen.

Je aanname dat de verwachting dat er uberhaupt een verband zal zijn, reden is om een hypothese in plaats van een onderzoeksvraag te formuleren, klopt niet. Ik snap je redenering; alleen ga je er aan voorbij dat je dit verband niet zou onderzoeken als er geen reden zou zijn om aan te nemen dat het er zou zijn. Dat is een verspilling van schaarse bronnen (geld, tijd, deelnemers), en zou niet ethisch zijn. Als je wetenschappelijk onderzoek doet, en een verband meet, dan verwacht je een verband te vinden.

Als je redenen hebt om aan te nemen dat er geen verband is, dan heb je dus een hypothese. In een situatie waarin je verder geen verwachtingen hebt, formuleer je dus een onderzoeksvraag: een verbale uitdrukking van het verband dat je onderzoekt.

Het verschil tussen een onderzoeksvraag en een hypothese is dus niet of de zin eindigt op een vraagteken. Het verschil is dat een hypothese meer informatie bevat over de verwachtingen van de onderzoeker.

Overigens, nog een nuance: richtingen opnemen in hypothesen is een goede gewoonte. Dit helpt je bij het interpreteren van de uitkomsten van je analyses: als het verband in een andere richting is dan wat je had verwacht, dan heeft dat andere implicaties dan wanneer het verband in de richting is die je verwachte. Voor je analyses zelf maakt het niet uit natuurlijk.