Het antwoord op deze vraag is eigenlijk "volg het onderzoekspracticum Literatuur Studie" . . . Maar voor het geval je die nog moet volgen hier een korte uitleg.
Metadata over artikelen, zoals in welk journal ze verschijnen, welke titel en keywords ze gebruiken, welke auteurs het artikel hebben geschreven, en de abstract, wordt verzameld in database. Voorbeelden van zulke databases zijn PsycINFO, MedLine, PubMed, en PsycARTICLES. De meeste van deze databases zijn jammer genoeg van commerciele organisaties die geld vragen voor toegang tot de databases (PsycINFO, MedLine, en PsycARTICLES - PubMed is wel gratis). Die toegang loopt dan vaak weer via een zogenaamde interface, die door andere commerciele organisaties wordt uitgebaat (EBSCOhost is een interface; PubMed heeft een eigen interface op http://pubmed.org). Universiteiten hebben abonnementen op die interface/database combinaties, en als student kun je daar gebruik van maken. Naast deze betaalde databases zijn er ook gratis databases. Google Scholar is hier een voorbeeld van, maar Google Scholar is jammer genoeg voor systematische zoektochten niet bruikbaar (PubMed wel). Deze databases overlappen vaak in de journals die ze 'indexeren'. PubMed omvat bijvoorbeeld MedLine; MedLine en PsychINFO overlappen deels; en Google Scholar zoekt heel veel breder dan de rest.
Als je artikelen zoekt, moet je eerst besluiten welke databases je wil gebruiken. Om te beginnen kun je bij één database blijven, maar uiteindelijk zul je er altijd meerdere moeten gebruiken: er bestaat namelijk geen enkele database waar alle artikelen in staan. Je werkt in de praktijk dus met een combinatie van databases met deels overlappende inhoud.
Als je hebt besloten welke database(s) je gaat gebruiken, moet je je zoektermen bepalen. Die zoektermen zijn een combinatie van verschillende concepten, waarbij je voor elk concept een aantal synoniemen gebruikt. Dit omdat er geen gestandaardiseerd vocabulaire bestaat waarin artikelen worden geschreven: verschillende auteurs gebruiken dus verschillende namen voor hetzelfde concept.
Die zoektermen combineer je vervolgens met zogenaamde 'logische operatoren' zoals AND en OR. AND betekent dat je alleen artikelen zoekt die zowel de term links van AND als de term rechts van AND moeten bevatten. OR betekent juist dat je artikelen zoekt die alleen de term links, of juist de term rechts, van OR moeten bevatten (als beide termen voorkomen, is dat ook goed).
Zoals je misschien al voelt aankomen combineer je de synoniemen met OR, en de verschillende zoektermen met AND. Het is belangrijk om hierbij haakjes te gebruiken, zodat de interface waar je die zoekterm invoert, je 'query' (zo heet een combinatie van zoektermen) juist verwerkt. Net als bij wiskundige formules worden termen binnen de haakjes eerst verwerkt. Als je dus bijvoorbeeld zoekt naar een artikel over de effectiviteit van angstaanjagende voorlichting, kan het zijn dat de de volgende zoektermen gebruikt:
-
Concept: angstaanjagende voorlichting. Zoekterm en synoniemen:
-
"threatening communication"
-
"fear appeals"
-
"scary warnings"
-
Concept: effectiviteit. Zoekterm en synoniemen:
-
effectiveness
-
usefulness
-
efficacy
Deze zoektermen zou je combineren tot deze query:
("threatening communication" OR "fear appeals" OR "scary warnings") AND (effectiveness OR usefulness OR efficacy)
Zo'n query stop je vervolgens in een interface, die hem omzet naar een taal die de database begrijpt. Die database stuurt terug welke artikelen voldoen aan de query, en de interface presenteert die op een nette manier. Vervolgens kun je je query verbeteren (nieuwe concepten toevoegen om enger te zoeken, als je te veel hits hebt; en/of synoniemen toevoegen omdat je nieuwe synoniemen ontdekt die worden gebruikt).
Houd er rekening mee dat de taal waarin jij de query moet invoeren in de interface, verschilt per interface. Twee bekende interfaces voor PsycINFO zijn WebSpirs en Ebscohost; voor beiden moet je dezelfde query op een andere manier invoeren. PubMed heeft weer een andere taal voor queries. Er is een programma dat een query voor je vertaalt naar zowel PsychINFO via Ebscohost als PubMed: zie http://greatergood.eu/products/parsr
De laatste stap is natuurlijk de artikelen te bemachtigen. Als je geluk hebt is een artikel Open Access: dan is het gewoon gratis te downloaden. Zonee, dan kan het zijn dat je via de Digitale Bibliotheek van de OU toegang kunt krijgen; en als dat ook niet het geval is, kun je de auteur emailen. Die stuurt je dan vaak met alle plezier een PDF.
Om je nog wat verder te helpen, hier wat links naar websites met wat extra uitleg:
-
Op Studienet staat linksonder een blokje "Bibliotheekfaciliteiten", met een instructiefilmpje en een link naar de Digitale Bibliotheek
-
De Universiteit Utrecht heeft een aantal "LibGuides" gemaakt waar ze dit soort dingen uitleggen: http://libguides.library.uu.nl
