Dit is een site voor studenten van de Open Universiteit. Voordat je een vraag kunt stellen moet je even een account aanmaken (dit systeem is niet gekoppeld aan je OU studentnummer en wachtwoord).

Welkom bij het vraag- en antwoord systeem van de onderzoeks-practica van de studie psychologie bij de Open Universiteit.

Houd er, als je een vraag stelt, rekening mee dat je de richtlijnen volgt!

0 leuk 0 niet-leuks
In het kader van ethiek bij onderzoek heb ik gehoord over iets dat informed consent heet, een soort toestemmingsformulier voor proefpersonen. Wat is dit precies, en wat moet ik er in zetten?
in Communicatie met proefpersonen (brieven, emails etc) door (77.8k punten)

1 Antwoord

1 leuk 0 niet-leuks

Als je onderzoek doet, heb je meestal proefpersonen nodig, en er zijn bepaalde regels voor hoe je met proefpersonen om moet gaan. Één van die regels is dat proefpersonen in moeten stemmen met deelname aan onderzoek.

Hiervoor wordt een formulier gebruikt waarmee proefpersonen de zogenaamde 'Informed Consent' geven. Dit betekent dat ze op de hoogte zijn van het onderzoek, instemmen met deelname, en zich realiseren dat ze op elk moment zonder opgave van reden kunnen stoppen.

Wat voor Informed Consent je moet gebruiken, hangt af van het soort onderzoek dat je doet, en van welke Ethische Commissie je toestemming hebt gekregen. Medisch Ethische Commissies gebruiken andere formulieren dan Psychologische Ethische Commissies (het betreft vaak ook fundamenteel ander onderzoek natuurlijk). De OU-brede ethische commissie, de cETO, heeft een lijstje met formulieren online staan op https://www.ou.nl/web/open-universiteit/-/commissie-ethische-toetsing-onderzoek-ceto-. Dit zijn formulieren die zijn bedoeld voor 'offline' gebruik; bij een online studie kunnen deelnemers natuurlijk niets tekenen.

Bij online onderzoek doe je het volgende. Ik baseer me in dit antwoord op LimeSurvey, een krachtig open source pakket dat bij de OU is geïnstalleerd en waar je als student dus gebruik van kunt maken (zie hoe-kan-ik-een-vragenlijst-online-zetten).

  1. Zorg dat de eerste groep van je survey één vraag bevat, van het type "List (radio)" (met twee opties, bijvoorbeeld iets als "Ja" en "Nee") of "Multiple Choice" (met een optie, bijvoorbeeld "Ik stem in"). Dit wordt je informed consent. Stel de question code van deze vraag dus ook in op bijvoorbeeld informedConsent. De exacte tekst van deze vraag /kan per onderzoek verschillen, maar zorg dat je in elk geval duidelijk maakt dat door in te stemmen met de informed consent, deelnemers aangeven dat:
    1. Ze over de studie zijn geinformeerd door de informatie te lezen (die informatie kun je op diezelfde pagina plaatsen, eventueel onder de Infomed Consent vraag als "Text Display");
    2. Ze de gelegenheid hebben gehad om vragen over het onderzoek te stellen (neem dus ook een mogelijkheid op om contact met je op te nemen);
    3. Ze de gelegenheid hebben gehad om over hun deelname na te denken;
    4. Ze begrijpen dat ze het recht hebben om hun deelname op elk moment te beëindigen;
    5. Ze instemmen met deelname aan het onderzoek.
  2. Zorg dat de tweede groep van je survey alleen een "Text Display" bevat. Dit wordt de afsluiting van de survey voor deelnemers die niet akkoord gaan met de informed consent. Bedankt je deelnemers dus en leg dus uit dat dit het einde van het onderzoek is voor hen.
  3. Plaats de rest van het onderzoek in de groepen hierna.
  4. Stel voor de tweede groep, de 'afsluiting voor niet-consenters', de relevance equation zodanig in dat deze groep alleen zichtbaar is voor deelnemers die "Nee" antwoorden op de informed consent-vraag (of die de checkbox niet aanvinkten). Als je bijvoorbeeld een radio list gebruikte met "Ja" (code 1) en "Nee" (code 0), en als de question code "informedConsent" was, dan wordt de relevance equation dus:
    (informedConsent.NAOK != 1)
    Dit betekent dat als informedConsent 1 was, deze groep niet wordt getoond.
  5. Stel voor alle andere groepen (dus groep 3 en verder) de relevance equation zo in, dat die groepen juist alleen zichtbaar zijn voor deelnemers die "Ja" antwoorden op de informed consent-vraag (of die de checkbox wel aanvinkten). Dit wordt bijvoorbeeld:
    (informedConsent.NAOK == 1)
    Dit bekent juist dat de groep alleen wordt getoond als informedConsent 1 was.

Nu begint de survey met de informed consent; mensen die geen consent geven worden op een nette manier bedankt en de survey wordt afgesloten; en mensen die wel consent geven, kunnen het onderzoek verder uitvoeren.

Soms zie je voorbeelden van Informed Consent formulieren met de regel "Deze gegevens worden alleen voor deze studie gebruikt", of iets van soortgelijke strekking. Neem zo'n regel nooit op in je informed consent, behalve als er hele goede redenen voor zijn. Dit staat haaks op het wetenschappelijke beleid om data zoveel mogelijk openbaar te publiceren en te hergebruiken.

door (77.8k punten)
bewerkt door
...