In de cursus S21211 (Analyse van psychologische modellen) wordt de macro Indirect gebruikt om mediatie effecten te toetsen.
Inmiddels heeft Hayes op zijn site de macro PROCESS (versie 2.16) staan die alles kan wat direct kan en nog veel meer. Deze macro die Hayes in zijn boek (Introduction to mediation , moderation and conditional proces analysis, 2013) bespreekt, wordt in de cursus PB1702 (longitudinaal onderzoek) gebruikt.
Er is onlangs weer een nieuwe versie van PROCESS (versie 3.0) verschenen, die hij in de nieuwe editie van zijn boek bespreekt. Deze versie wordt nog niet gebruikt in de cursussen.
Stuk tekst uit PB1702:
Met de macro PROCESS (van de PC-methode) kan dit model eenvoudig worden geanalyseerd. Hiervoor kan simpelweg in het commando PROCESS de tweede mediator variabele worden toegevoegd achter ‘m= ’. Het model blijft model = 4. Het commando ziet er dan als volgt uit:
PROCESS vars = Y X M1 M2 / y=Y / x = X/ m=M1 M2 /model = 4.
Hierbij worden de letters Y, X en M1 en M2 vervangen door de namen van de bijbehorende variabelen. In de output wordt vervolgens het totale mediatie-effect getoond, maar ook het mediatie-effect voor iedere mediator afzonderlijk. Eventueel kan ook nog worden opgegeven om te toetsen of de twee mediatie-effecten significant van elkaar verschillen. Zie hiervoor de uitleg bij deze macro.
Verder noemen we nog een aspect dat bij een analyse van belang kan zijn: de aanwezigheid van covariaten. Een geschikte covariaat kan een deel van Y verklaren dat niet door X en één of meerdere mediatoren (M) kan worden verklaard. Het opnemen van een geschikte covariaat in een regressiemodel verkleint de error van het model en zorgt er daardoor voor dat eventuele mediatie-effecten makkelijker kunnen worden gevonden dan wanneer er zonder covariaat zou worden geanalyseerd. Het regressiemodel met covariaat (C) en één mediator ziet er in formulevorm als volgt uit:
Y = c’X + bM + dC. (5)
Dit model kan uitgebreid worden met meerdere mediatoren (M1, M2 enzovoort), maar ook met meerdere covariaten (C1, C2 enzovoort). Met de PC-methode kan ook zo’n model worden geanalyseerd met de macro PROCESS.
Als voorbeeld van een analyse met meerdere mediatoren en covariaten analyseren we de vraag of naast vertrouwen in het management ook cynisme met betrekking tot de leiding (Cynis) een mediërende rol zou kunnen spelen. Eventueel kan distributieve rechtvaardigheid (DR) een verstorend effect hebben op deze relatie. Daarom wordt DR als covariaat toegevoegd aan de analyse. Covariaten worden eenvoudig toegevoegd achter “vars= “ en krijgen verder geen rol, waardoor PROCESS weet dat het covariaten zijn. In de output van PROCESS worden de covariaten “Statistical Controls” genoemd. De aanroep van de macro is als volgt:
PROCESS vars= CG PR Trust Cynis DR/ y=CG / x = PR / m= Trust Cynis / model = 4.
