Belangrijker dan of het in de software kan (desnoods wijk je uit naar SEM en dan kan het allemaal) is de vraag hoe dit theoretisch zit en of je aan de methodologische eisen voldoet om die theorie te kunnen onderzoeken.
Wat is je theoretische model precies? Veronderstel je dat meerdere voorspellers worden gemedieerd door een mediator? En, wat is de theoretische onderbouwing daarvoor? (dat je kunt bedenken dat iets wel eens het geval zou kunnen zijn volstaat natuurlijk niet; je conceptuele model moet zijn ingebed in wat we al weten over de menselijke psychologie, want da's een hele hoop :-))
En aangenomen dat je hier al over had nagedacht en dit allemaal inderdaad theoretisch kunt onderbouwen: is je design geschikt om hier onderzoek naar te doen?
Als je de voorspellers niet manipuleert, kun je sowieso geen mediatie onderzoeken. Je kunt dan wel mediatie-analyses doen, en zelfs significantie mediatie vinden, maar dat zegt dan niets over of er mediatie is.
Dat komt omdat er heel veel andere mogelijke verklaringen zijn voor de patronen die zorgen dat de mediatietermen significant zijn. Zonder experimentele manipulatie is er veel confounding.
Net zoals dat je kunt stellen dat als je ergens een verband vindt, je bijna zeker weet dat het niet causaal is (omdat maar een heeeeeeeeeel klein percentage van de verbanden causaal is), kun je ook stellen dat als je een significante uitkomst hebt in een mediatie-analyse als die uit een ongeschikt design komt, je bijna zeker weet dat er in de realiteit geen sprake is van mediatie.
Mediatie betekent dat er een causaal effect is van de voorspeller op de mediator, en dat er een causaal effect is van de mediator op de afhankelijke variabele, waarbij bovendien dat onderdeel/aspect van de mediator dat wordt beinvloedt door de voorspeller verantwoordelijk is voor het causale effect van de mediator op de afhankelijke variabele.
Of dat het geval is kun je nooit weten of toetsen zonder experimenteel design.
Houd hier dus allereerst rekening mee: pas nadat de theorie en methodologie goed is afgedekt/in elkaar zit, wordt het zinvol om te kijken hoe je statistische analyses kunt uitvoeren.
